Licht op keurmerken dierenwelzijn
Marieke de Vrij heeft veel aandacht geschonken aan dierenwelzijn. Als je op basis van die informatie als consument bewuste keuzes wilt maken bij de aankoop van levensmiddelen is het lastig kiezen. Diverse organisaties en supermarkten hanteren namelijk verschillende keurmerken en eigen logo’s. Hoe betrouwbaar zijn die? Met regelmaat worden supermarkten op de vingers getikt omdat ze de term diervriendelijk ten onrechte gebruiken. Dat versterkt het wantrouwen. Tijd voor meer duidelijkheid over waar de keurmerken en logo’s daadwerkelijk voor staan en hoe betrouwbaar ze zijn.
Welke keurmerken en logo’s bestaan er ?
Wat betekent een keurmerk?
Een keurmerk is van een onafhankelijke partij en stelt duidelijke eisen die strenger zijn dan het wettelijke minimum. Het geeft heldere, makkelijk te vinden informatie én wordt goed gecontroleerd. Iedereen die aan de eisen voldoet kan dit keurmerk aanvragen.
Een wettelijk beschermd keurmerk is ‘Biologisch’.
Wat betekent een logo ?
Een fabrikant of groep leveranciers kan ook zelf eisen opstellen, waaraan het product of de leveranciers moeten voldoen. De afbeelding die daarbij hoort heet een (bedrijfs)logo. Een (bedrijfs)logo is van de leveranciers zelf. Andere fabrikanten of leveranciers kunnen dit logo niet gebruiken.
Daarnaast bestaat er ook een paraplulogo. Een paraplulogo staat altijd samen met een of meer keurmerken op de verpakking, maar stelt verder geen belangrijke extra eisen ten aanzien van dierenwelzijn. Voorbeelden hiervan zijn Bio+, Hema Better Life en Fair Trade Original.
Verschil tussen logo en keurmerk
Het verschil tussen een keurmerk en een logo ligt in de controle. De controle bij logo’s is soms onafhankelijk, maar niet altijd. Bij een keurmerk wordt de controle uitgevoerd door een onafhankelijke organisatie en zijn de eisen waaraan een product moet voldoen strenger dan de wettelijke minimum eisen.
Wettelijk beschermd zijn de namen ‘Scharrel’ en ‘Biologisch’. Controle vindt plaats door Skal.
Milieu Centraal heeft een keurmerkenwijzer ontwikkelt die rekening houdt met meerdere aspecten van duurzaamheid: dierenwelzijn, eerlijke handel, natuur & milieu, herkomst & kwaliteit en gezondheid. Dit maakt het overzichtelijk om meerdere aspecten gelijktijdig te vergelijken. Topkeurmerken zijn o.a. het Demeter keurmerk van de Biologisch Dynamische Landbouw, het Beter leven keurmerk van de Dierenbescherming (de 3 sterren variant), EKO van de ecologische landbouwbedrijven en het ASC keurmerk voor vis, schaal- en schelpdieren.
Wat zeggen keurmerken over dierenwelzijn?
Op de website van Milieu Centraal is per dierlijk product overzichtelijk weergegeven wat de verschillende keurmerken zeggen over dierenwelzijn, milieu, mens & werk, controle en transparantie.
Onderstaand een voorbeeld met betrekking tot eieren.
Zie de keurwijzer van Milieu Centraal voor eieren, vlees en zuivel: https://keurmerkenwijzer.nl/alle-categorieen/
De Dierenbescherming hanteert al een aantal jaren het Beter Leven keurmerk voor vlees, eieren en zuivel. Dit keurmerk heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de bewustwording van dierenwelzijn bij producent en consument en is daarbij van grote waarde geweest. Maar in vergelijking met de vrijgegeven Dierenrechten van Marieke de Vrij worden zelfs bij 3 sterren nastrevenswaardige dierenwelzijnsrechten verre van gerealiseerd. Wel is recent bekend geworden dat dit keurmerk zich stapsgewijs gaat verbreden en ook natuur- en milieucriteria gaat meenemen, in samenwerking met Natuur en Milieu en Vogelbescherming Nederland. Deze verbreding vindt als eerste plaats binnen de melkveehouderij.
Veel producenten en consumenten zijn al trots dat ze kiezen voor een één ster-product, maar worden daarbij wel op het verkeerde been gezet. Zo goed hebben die dieren het niet. Drie sterren zou minimaal de norm moeten worden.
Ter illustratie het Beter Leven keurmerk voor leghennen:
Meer informatie over de diverse producten van het Beter Leven keurmerk is terug te vinden op de website https://beterleven.dierenbescherming.nl
Over biologisch
De Europese regelgeving voor biologische bedrijven is onderverdeeld in verschillende verordeningen. De Nederlandse overheid geeft uitvoering aan de EU-regelgeving door middel van de Landbouwkwaliteitswetgeving. Daarin verwijst ze naar de inhoudelijke eisen van de EU-Verordening en geeft ze Skal opdracht voor het toezicht op de biologische productie in Nederland. Het Skal keurmerk is van een onafhankelijke organisatie.
Over biologisch-dynamisch
Demeter is de Griekse godin van de vruchtbaarheid en als sinds 1927 het internationale keurmerk voor de biologisch-dynamische landbouw. Een biologisch-dynamisch bedrijf werkt 100% biologisch én gaat nog een stapje verder :
- Dieren krijgen 100% biologische voeding
- Koeien en geiten behouden hun hoorns
- Kippen behouden hun snavels
- Varkens behouden hun staarten
- Biologisch stro voor ligplekken
- Vrije uitloop
- Gesloten kringlopen (mest)
- Verbinding met de kosmos
In de keurwijzer van Milieu Centraal scoort dit laatste punt negatief omdat de wetenschap hier nog geen raad mee weet. Bij de dierenrechten vrijgegeven door Marieke de Vrij scoort dit juist positief.
Op dit moment zijn Demeter-producten vanuit de genoemde dierenrechten bezien de meest diervriendelijke producten en zijn drie sterren producten van het Beter Leven keurmerk eveneens een mooi vertrekpunt voor de nieuwe gangbare norm. Meer informatie: https://www.stichtingdemeter.nl
DierenwelzijnsCheck restaurants
Sinds kort is er ook een app die informatie geeft over dierenwelzijn van de gerechten die op de menukaart staan van restaurants. Ieder restaurant krijgt een score die wekelijks aangepast kan worden. Voor restaurants een mooie stimulans om bewuster in te kopen en te koken.