Als gevolg van de ophokplicht van pluimvee door de vogelgriep zitten alle kippen in Nederland sinds begin februari 2017 al meer dan 12 weken op stal. De eieren van deze vrije-uitloopkippen mogen niet meer onder die noemer verhandeld worden. Europese wetgeving bepaalt namelijk dat kippen ter behoud van het keurmerk vrije-uitloop niet langer dan 12 weken binnen mogen blijven. Een belangrijk gevolg voor de pluimveehouders is dat de prijs voor hun eieren daalt. Scharreleieren zijn namelijk goedkoper dan vrije-uitloopeieren. Voor de consument betekent het dat de prijs voor deze eieren stijgt en dat ze moeilijker of niet meer verkrijgbaar zijn.
De eiermarkt is erg onoverzichtelijk. Er zijn vele soorten eieren en keurmerken met eigen kwaliteitseisen in omloop, maar grofweg zijn er vier hoofdcategorieën van pluimveehouderijsystemen:
Biologische eieren zijn de meest diervriendelijke eieren. Ze hebben een vrije uitloop van vier vierkante meter tot hun beschikking en delen één vierkante meter binnenruimte met maximaal 6 andere kippen. Ze ontvangen biologisch voer en hun snavels worden niet gekapt of geslepen. Zolang de regels van de biologische landbouw worden toegepast verliezen hun eieren niet de status biologisch, zelfs als ze langer dan 12 weken binnen gehouden worden. De belangrijkste keurmerken zijn Demeter (voor biologisch-dynamische landbouw) en EKO (voor biologische producten). Deze eieren zijn te herkennen aan de code nul (of 3 sterren Beter Leven keurmerk).
Vrije-uitloopeieren hebben ook vier vierkante meter buitenverblijf tot hun beschikking, maar de beschikbare binnenruimte is beperkter, met maximaal negen hennen per vierkante meter. Als deze kippen langer dan 12 weken binnen blijven verliezen hun eieren de status van vrije-uitloop. Deze eieren zijn te herkennen aan code één (of 2 sterren Beter Leven keurmerk).
Scharreleieren komen van kippen die binnen gehouden worden, maar wel een beetje kunnen rondlopen. Ze kunnen niet naar buiten. Per vierkante meter mogen maximaal negen kippen gehouden worden. De ruimte heeft zitstokken, strooiselbakken en aparte legnesten. Ondanks dat het leven van deze kippen beter is dan die van kooikippen is hun welzijn minder dan dat van bovengenoemde kippen. Een scharrelei is te herkennen aan code twee (of 1 ster Beter Leven keurmerk).
Kooi-eieren komen uit de ouderwetse legbatterij en worden hoofdzakelijk verwerkt in producten als mayonaise, koekjes, kant-en-klaarmaaltijden, pasta en sauzen, tenzij er uitdrukkelijk op het etiket staat dat het een andere eiersoort betreft. Dus als diervriendelijkheid hoog in je vaandel staat is het ook bij andere producten van belang om te letten op welke eiersoorten verwerkt zijn (code drie en geen ster Beter Leven keurmerk).
Vaak wekken productnamen ten onrechte de suggestie van duurzaamheid en diervriendelijkheid. Namen als ‘Maïsei’ en ‘Kakelgoud’ suggereren een hoop, maar betekenen niets. Ze spelen in op het gevoel van goedgelovige consumenten.
Wim van Oort