In Nederland is het aantal kuikens dat door de moederkip zelf wordt uitgebroed uiterst gering. Het merendeel wordt uitgebroed in broedmachines op broederijen; in Nederland ruim 500 miljoen kuikens per jaar. Het merendeel is bestemd voor de vleeskuikenbedrijven (plofkip) en een klein gedeelte voor de legkippen- houderij (eieren). Broederijen betrekken bevruchte eieren van vermeerderingsbedrijven. Dit zijn pluimveehouderijbedrijven die gespecialiseerd zijn in het houden van ‘moederdieren’.
De eieren worden vandaar vervoerd naar broederijen en in trays op karren in een voorbroedmachine geplaatst en na 18 dagen overgezet in uitkomstkasten. Dit zijn temperatuurgereguleerde kasten, waar kratten met eieren in een rekkensysteem boven elkaar staan.
Afhankelijk van de ontwikkeling komen kuikens uit tussen dag 19 en 22. Vanuit efficiëntie worden de broedmachines pas geopend op dag 21 als bijna alle kuikens uit het ei zijn gekomen en zijn opgedroogd. Eerder uitgekomen kuikens zitten daardoor tot wel 48 uur in het donker, in overvolle plastic kratten zonder water en voer. Daardoor sterven naar schatting jaarlijks 5 miljoen kuikens (1%), inclusief kuikens die gedood worden omdat ze van tweederangs kwaliteit zijn (ziek of zwak). Van de kuikens die bestemd zijn voor de eierproductie, dat zijn andere kippenrassen dan voor de vleesproductie, worden bovendien de mannelijke kuikens vernietigd (zie doding ééndagskuikens).
De overige kuikens worden gevaccineerd en verpakt in kratten voor transport naar de pluiveehouderijbedrijven. Gedurende al deze tijd hebben de kuikens geen toegang tot voer en water. Voor veel kuikens is dat meer dan 50 uur. Door hun verzwakte toestand en allerhande gezondheidsproblemen sterven in de eerste week nog eens 5 tot 7,5 miljoen kuikens per jaar (1 tot 1,5%). Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat directe toegang tot water en voer cruciaal is voor een kuiken en dat het onthouden hiervan de kuikens op een achterstand zet, en dat in het donker zitten, stress oplevert. Kuikens hebben de behoefte om meteen nadat ze uit het ei zijn gekomen hun omgeving scharrelend te verkennen. Ook aan deze fysiologische behoefte wordt niet voldaan.
Fabel
De bewering vanuit de pluimveehouderijsector dat kuikens tot 72 uur zonder water en voedsel kunnen zonder dat dit invloed heeft op de gezondheid en het welzijn van de kuikens is onjuist. Ze kunnen voor korte tijd wel overleven op het restant van de eierdooier dat in hun interne dooierzak aanwezig is, maar uitdroging en verhongering verzwakt hun gezondheid en daarmee hun welzijn. Ze verliezen tot 8% van hun lichaamsgewicht waardoor hun weerstand minder wordt, darmproblemen ontstaan en ze hun temperatuur niet meer goed kunnen regelen. Doordat ze verzwakt zijn, is de kans op ziekten groter en krijgen ze antibiotica toegediend alvorens op transport te gaan naar de pluimveehouderijbedrijven. De gevolgen van antibioticagebruik in de veehouderij in relatie tot resistentieopbouw is in onze vorige nieuwsbrief al aan bod gekomen.
Patiosysteem
Een alternatief in ontwikkeling is het patiosysteem. Bevruchte en voorgebroede eieren worden na dag 18 direct naar de pluimveehouderijbedrijven vervoerd en in hangende rekken in de stal geplaatst, waardoor er geen sprake is van transportstress bij de kuikens. Na uitkomst en nadat ze hersteld zijn van het geboorteproces vallen de kuikens vanaf het rek op de dicht daaronder gelegen vloer waar ze meteen kunnen eten, drinken en scharrelen. Een bijkomend voordeel is dat er geen antibiotica verstrekt hoeft te worden. Onderzoek toont aan dat bij dit systeem, waar tweedekwaliteit kuikens niet uitgeselecteerd worden, tot 1% meer kuikens uitkomen en dat er meer dan 1% minder uitval is. Dit systeem is een eerste stap in de goede richting. Wel missen de kuikens tijdens het broeden het telepathische contact met de moederkip en na het uitkomen de bescherming en het voorbeeldgedrag van de moederkip, wat voor het welzijn en een goede ontwikkeling van de kuikens van groot belang is.
Zie voor meer informatie een filmpje met achtergrondinformatie: http://www.trosradar.nl/uitzending/laatste-uitzending/aflevering/25-03- 2013/kuikensterfte-in-broederijen/?p=1
Zie voor de resultaten van wetenschappelijke onderzoek: http://www.wakkerdier.nl/uploads/media_items/eendagskuikens-op- hongerdieet.original.pdf
Doding ééndagskuikens
Legkippen zijn andere rassen dan vleeskippen en groeien minder snel. Vleesrassen zijn in 6 weken slachtklaar, terwijl legrassen er 18 weken over doen. Daarom zijn mannelijke kuikens van legkippenrassen vanuit economische overwegingen niet geschikt voor de vleesproductie. Deze kuikens worden vergast of versnipperd. Het betreft ongeveer 30 miljoen haantjes per jaar. Vanuit de intrinsieke waarde van het dier is dit uiteraard onverantwoord.
In het rapport ‘Alternatieven voor doding ééndagskuikens’ worden zes ethische dilemma’s toegelicht bij het zoeken naar alternatieven:
- Dierenwelzijn: Het sexen (scheiden van haantjes) is traumatisch voor de kuikens en leidt tot uitval. Ook het doden van deze dieren, zelfs als het pijnloos is.
- Verspilling: Pasgeboren dieren doden is ‘verspilling’.
- De dood als exponent: Het doden van kuikens is slechts een exponent van de huidige veehouderijsystemen, waarin het dier een wil- en gevoelloze productie-eenheid is, die degenen die erin werken afstompen.
- Menselijke gezondheid: politiek en risicobeleving spelen een grotere rol dan wetenschap.
- Dierlijke integriteit: Wie als mens in eigenschappen van het dier ingrijpt tast de integriteit van het dier aan en draagt daar verantwoordelijkheid voor.
- Natuurlijkheid: Maatschappelijk onbehagen over de totale (bio-)technologische beheersing van dieren.
Lees meer:
http://www.dierenrecht.nl/fileadmin/documenten/rapporten/rapport_haantjes.pdf
Alle kuikens, ook haantjes van legkiprassen, hebben recht op de grondrechten van het dier.
Lees meer: http://dierenperspectief.nl/dierenrechten.html