Nieuwsflits DierenPerspectief
April 2018
Redactioneel
Recent heeft het Europees Parlement besloten om het vissen met stroomstoten te verbieden. De Nederlandse visserijsector ervaart dit als een zware slag omdat vissers per schip al enkele tonnen geïnvesteerd hebben. Vissen met elektriciteit was al verboden, maar sinds 2009 hebben 84 Nederlandse, 10 Belgische en 12 Britse viskotters tot 2020 ontheffing om nader onderzoek te doen. Zij kunnen met lichter materiaal en minder brandstofkosten efficiënter op tong en schol vissen, ook op plaatsen waar voorheen alleen de kleinere Franse vissersboten konden komen. Nederlandse vissers waren, vooruitlopend op het besluit, er al van uitgegaan dat deze nieuwe wijze van vissen wel toegestaan zou worden. Het terugdringen van de hoge brandstofkosten is voor veel vissers een belangrijk motief. Bijkomend milieuvoordeel is een lagere CO2-uitstoot. Pulsvisserij veroorzaakt ook minder ecologische schade aan de bodem dan de voorheen gebruikte boomkor, waarbij de vis met ijzeren kettingen van de bodem wordt geschraapt.
Maar hoe zit het met het dierenwelzijn van de platvissen waarop gevist wordt en de andere vissoorten, kwallen en garnalen? Overleven die de krachtige stroomstoten? En wat zijn de effecten voor de jonge vissen en de kleinere vissoorten? Harm Niesen van De Faunabescherming geeft aan dat van de gevangen ondermaatse jonge tong slechts 29% blijkt te overleven en van de ondermaatse schol een nog geringer deel. Een jonge kabeljauw van 25 centimeter kan zelfs zijn ruggengraat breken door deze wijze van vissen. Wat zal dan het lot zijn van de kleinere vissoorten?
Begin maart is er een rapport Welzijn van vissen verschenen, waar wij in deze Nieuwsflits naar verwijzen. Marieke de Vrij geeft verdergaande verdiepende inzichten over het welzijn van vissen, de pulsvisserij, het voorkomen van overbevissing en over viskwekerijen.
Intensieve visteelt
Als reactie op de teruglopende visstand van bepaalde vissoorten en de ingevoerde visquota zijn er viskwekerijen ontstaan. Vissen worden op kunstmatige wijze gekweekt in grote kooien op zee of in speciale voorzieningen op land. Wat betekent deze wijze van viskweken voor het welzijn van die vissen?
Rapport Welzijn van vissen
De Raad voor Dierenaangelegenheden (RDA) is een onafhankelijke raad van deskundigen die de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit – gevraagd of op eigen initiatief – adviseert over multidisciplinaire vraagstukken op het gebied van dierenwelzijn inclusief diergezondheid en ethische vraagstukken.
Begin maart 2018 heeft de RDA het rapport Welzijn van vissen aan de minister van LNV aangeboden. Hierin roept de RDA de Nederlandse overheid alsook het bedrijfsleven op om het welzijn van vissen te verbeteren.
Het rapport bevat de volgende conclusies en aanbevelingen:
- Het bewustzijn dat vissen voelende wezens zijn en het hiernaar handelen moet duidelijker gewaarborgd zijn bij het vangen, houden en kopen van vissen.
- De Raad adviseert de overheid om meer inhoud te geven aan de erkenning van de intrinsieke waarde van vissen. Dit kan bijvoorbeeld door welzijn integraal op te nemen in nieuwe onderzoekprojecten, huidige initiatieven te verbreden en te versnellen, kennisontwikkeling en -verspreiding te stimuleren, en belemmeringen per sector in kaart te brengen en weg te nemen.
- De Raad is van mening dat welzijn niet bij uitzondering, maar standaard moet worden meegewogen bij besluiten die vissen aangaan.
- Gezien het grote aantal vissen dat in Nederland wordt gehouden, adviseert de Raad dat er meer veterinaire en zoötechnische kennis beschikbaar komt voor de praktijk.
Pulsvisserij
Pulsvisserij is een methode om platvis zoals tong en schol te vangen met behulp van stroomstoten. Vissen, maar ook garnalen, die zich ingraven in de zeebodem worden opgeschrikt met elektrische schokjes die uitgezonden worden vanaf elektrodes aan het visnet. De vis springt verkrampt op en buigt zich in een U-vorm, waarna deze gemakkelijk gevangen kan worden in een net dat boven de bodem voortgetrokken wordt. Deze methode was verboden, maar sinds 2009 hebben ruim 100 viskotters tot 2020 ontheffing voor nader onderzoek naar ecologische- en milieuvoordelen van deze visserijmethode. Bij het gebruik van de traditionele boomkor woelen kettingen de zeebodem om en worden de weggedoken vissen ‘opgeschraapt’ van de bodem. Het omwoelen van de bodem door de boomkorvisserij is een volstrekte ramp voor de bodem en de biodiversiteit. Het is een methode die veel schade veroorzaakt voor zeesterren, krabben en schelpdieren. Pulsvisserij heeft een aantal milieuvoordelen, ten opzichte van het gebruik van de traditionele boomkor, zoals het nagenoeg ongerept laten van de zeebodem en een geringere CO2-uitstoot door de schepen. Daarentegen kunnen bij het vissen met de boomkor kleinere vissen deels ongehinderd ontsnappen, terwijl bij de pulskor alle vissen en waterdieren hinder ondervinden van de stroomstoten.
Wat zijn de welzijnseffecten voor platvissen en andere waterdieren bij beide vismethoden?
Overbevissing
Is overbevissing voldoende te reguleren met vangstquota of zijn aanvullende maatregelen nodig, zoals tijdstippen waarop wel en niet gevist mag worden?
Filmtips
Planet Ocean is een indrukwekkende film van Yann Arthus-Bertrand & Michael Piktiot over hoe wij met de oceanen omgaan.
En heb je de serie Blue Planet II van de BBC al gezien? Een aanrader! Helaas zijn de afleveringen sinds kort niet meer bij Uitzending gemist te zien. Wel beschikbaar als DVD.
Zie de trailer: